Τελευταία Νέα

Αναλογιζόμενοι την έναρξη της πανδημίας στις αρχές του 2020, ολόκληρη η ανθρωπότητα, και ιδιαίτερα οι επιστήμονες ιατρικής και βιοτεχνολογίας ευχόμενοι να υπήρχε ένα εμβόλιο, επιδόθηκαν σε ένα αγώνα ταχύτητας ενάντια στο χρόνο προκειμένου να το αναπτύξουν πολύ γρήγορα.

Μια μοναδική, απαιτητική μάχη έλαβε χώρα ταυτόχρονα με μια πρωτόγνωρου εύρους συνεργασία ανάμεσα σε ειδικούς βιοτεχνολογίας, ιατρικής, φαρμακευτικής βιομηχανίας ψηφιακής τεχνολογίας, με φορείς παροχής υγείας και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο.

Το αποτέλεσμα δικαίωσε την προσπάθεια. Σε διάστημα μικρότερο του έτους αναπτύχθηκε, παράχθηκε εμβόλιο που τώρα διανέμεται για διενέργεια εμβολιασμών ανάλογα με το πρόγραμμα που σχεδίασε κάθε χώρα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) σε συνεργασία με τους φορείς Global Vaccine Alliance (Gavi), the Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) και τη UNICEF, δημιούργησε την Παγκόσμια Πρόσβαση στα Εμβόλια Έναντι της COVID-19 (COVID-19 Vaccines Global Access -COVAX), προκειμένου να εξασφαλισθεί ισότιμη πρόσβαση όλων των χωρών στα εμβόλια¹. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τον Π.Ο.Υ. « η παγκόσμια πανδημία απαιτεί παγκόσμια προσπάθεια, κανένας μας δεν θα είναι ασφαλής αν δεν είναι όλοι ασφαλείς»².

Έως τις 22 Απριλίου 2021³ , 929,000,000 δόσεις εμβολίων έχουν χορηγηθεί παγκοσμίως, 213 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πλήρως εμβολιαστεί, αντιπροσωπεύοντας το 2.7% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Στην Ελλάδα, έχουν χορηγηθεί 2.6 εκατομμύρια δόσεις, 774.000 άτομα έχουν πλήρως εμβολιαστεί, αντιπροσωπεύοντας το 7.2% του πληθυσμού.

Τα εμβόλια που είναι σήμερα διαθέσιμα βασίζονται σε τρεις μεθοδολογίες που με διαφορετικό όχημα η κάθε μία, τελικώς δίδουν στον οργανισμό την πληροφορία για τη σύνθεση της πρωτεϊνικής ακίδας του SARS-CoV-2, ώστε να εκπαιδευτεί στη συνέχεια το ανοσοποιητικό σύστημα στην καταπολέμησή του:

>Εμβόλια Ιικού  φορέα: με όχημα ένα μη παθογόνο αδενοιό παραδίδουν στον οργανισμό τις οδηγίες για τη σύνθεση της πρωτεινικής ακίδας του κορωνοιού

>mRNA εμβόλια: χρησιμοποιούν ένα τμήμα του γενετικού υλικού του κορωνοιού που μεταφέρει τις οδηγίες σύνθεσης της πρωτεϊνικής ακίδας

>Πρωτεινικά εμβόλια: μεταφέρουν την πρωτεΐνη της ακίδας του SARS-CoV-2

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο εμβολιασμός συνοδεύεται από καθόλου έως ελαφρά συμπτώματα (πόνο στο σημείο της έγχυσης, πυρετό, κακουχία, μυαλγίες) που περιορίζονται σε 1-3 εικοσιτετράωρα.

Τελευταία όμως, μετά από τη διενέργεια ενός πολύ μεγάλου αριθμού εμβολιασμών παρατηρήθηκε μια ανεπιθύμητη ενέργεια που χαρακτηρίσθηκε πολύ σπάνια όσον αφορά στην επίπτωσή της. Πρόκειται για ένα σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία, που εντοπίζεται σε ασυνήθεις θέσεις, συγκεκριμένα στους σηραγγώδεις κόλπους του εγκεφάλου και σε σπλαγχνικές φλέβες⁴. Λεπτομερής ανασκόπηση και έλεγχος όλων των περιστατικών από τους φορείς φαρμακοεπαγρύπνησης κατέληξε ότι η αιτιολογία είναι δημιουργία αυτοαντισωμάτων στη βάση ενός αυτοάνοσου μηχανισμού που προσομοιάζει με το σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία που εμφανίζουν κάποιοι ασθενείς μετά από χορήγηση ηπαρίνης (HIT -Heparin Induced Thrombocytopenia)⁵. Σε αντιστοιχία με το HIT, το νέο σύνδρομο που παρατηρείται μετά από εμβολιασμό έναντι της COVID-19 με εμβόλια ιικού φορέα, ονομάσθηκε Αυτοάνοση θρόμβωση με θρομβοπενία μετά από εμβολιασμό (VIIT -Vaccine Induced Immune Thrombosis with Thrombocytopenia).

Συμπτώματα που πιθανώς σχετίζονται με VIIT και τα οποία χρήζουν άμεσης ιατρικής εκτίμησης και αντιμετώπισης περιλαμβάνουν: δύσπνοια, θωρακικό πόνο, οιδήματα κάτω άκρων, πόνο στην κοιλία, ισχυρή, επίμονη κεφαλαλγία και θολή όραση⁶.

Η Επιτροπή Ασφάλειας (PRAC) του Ευρωπαικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) μετά από λεπτομερή έλεγχο όλων των περιστατικών κατέληξε ότι πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια και το αναμενόμενο όφελος από τον εμβολιασμό υπερτερεί έναντι του πιθανού κινδύνου⁷.

Πράγματι για να δούμε τη σχέση οφέλους κινδύνου αντικειμενικά στη βάση κάποιων σημείων αναφοράς αξίζει να λάβουμε υπόψιν τα εξής:

• Ο κίνδυνος για VIIT είναι 1 περιστατικό στις 250.000 εμβολιασμών
• Ο κίνδυνος θρόμβωσης από λήψη αντισυλληπτικών δισκίων είναι 1 περιστατικό στις 2000 γυναίκες που το λαμβάνουν
• Ο κίνδυνος θρόμβωσης σε αεροπορικό ταξίδι ανέρχεται σε 1 περιστατικό σε 1000 επιβάτες ετησίως⁸

Οι ασθενείς από COVID-19 αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων και συγκεκριμένα:

• 11.2% θα εμφανίσουν εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση
• 7.8% πνευμονική εμβολή
• 30% θρομβοπενία
• 23% από εκείνους που θα εισαχθούν στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας θα εμφανίσουν θρομβοεμβολικό επεισόδιο⁹

Λαμβάνοντας υπό όψιν όλα τα γεγονότα και τα αριθμητικά δεδομένα είναι σαφές ότι πράγματι τα οφέλη υπερέχουν κατά πολύ του κινδύνου. Ο εμβολιασμός είναι η μόνη  αποτελεσματική οδός για πρόληψη της COVID-19, διατήρηση της υγείας μας και επιστροφή στην κανονικότητα.

Έχει συμβεί τόσες φορές στο παρελθόν, με νοσήματα εν πολλοίς άγνωστα στις νεότερες γενιές. 200 χρόνια εμπειρίας εμβολιασμών αποδεικνύουν τα οφέλη των εμβολίων:

• Εκρίζωση μεταδιδόμενων νόσων
• Βελτίωση δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο
• Πρόληψη και μείωση βαρύτητας νόσων, επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής
• Επίτευξη ανοσίας αγέλης και προστασία εκείνων που δεν δύνανται να εμβολιαστούν (νεογέννητα)
• Τα εμβόλια προστατεύοντας από λοιμώδεις νόσους προστατεύουν παράλληλα από τους καρκίνους που σχετίζονται με την αρχική λοίμωξη (HPV και καρκίνος του τραχήλου της μήτρας)
• Προλαμβάνεται η αντοχή στα αντιβιοτικά
• Μειώνεται το συνολικό κόστος της νόσου σε επίπεδο οικονομίας και συστημάτων περίθαλψης
• Τα εμβόλια είναι ασφαλέστερα από τη φυσική νόσο και φαρμακευτική της θεραπεία

Αξίζει να τονιστεί ότι η τρέχουσα πανδημία, αναμφίβολα  δύσκολη με τραγικές συνέπειες, πολυσύνθετη και απαιτητική στη διαχείρισή της, συνδέθηκε και με κάποιες θετικές ευκαιρίες:

• Ταχύτατη ανταλλαγή και διασπορά  της ιατρικής γνώσης που προέκυπτε στην πράξη αντιμετωπίζοντας τη νόσο
• Ταχύτατη ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ, θεραπευτικών πρωτοκόλλων και εμβολίων
• Φαρμακοεπαγρύπνηση και πρωτόκολλα ασφαλείας λειτούργησαν στην πράξη
• Οι προηγμένες τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής μας που οξέως μεν, επιτυχώς δε υιοθετήθηκαν στην καθημερινή ρουτίνα από όλους μας
• Οι εξαιρετικές συνέπειες της αυταπάρνησης και του εθελοντισμού ιδιαίτερα των υγειονομικών και των απασχολούμενων στον ευρύτερο χώρο της υγείας
• Η δυναμική της παγκόσμιας συνεργασίας που αναδύθηκε ανάμεσα σε χώρες, βιομηχανίες, τεχνολογικές  και επιστημονικές κοινότητες και φιλανθρωπικούς οργανισμούς

Σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια ο κάθε ένας από εμάς έχει υποχρέωση να προστατεύσει την υγεία του, αλλά και την υγεία των συμπολιτών, των φίλων και της οικογένειάς του.

Αντιμέτωποι με μια μεταδιδόμενη νόσο η καλύτερη και αποτελεσματική επιλογή είναι να εμβολιαστούμε.

Ή κατά την Ιπποκράτειο ρήση

«Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν»

Βιβλιογραφία

¹https://www.who.int/initiatives/act-accelerator/covax

² https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/a-global-pandemic-requires-a-world-effort-to-end-it-none-of-us-will-be-safe-until-everyone-is-safe

³ https://www.google.com/search?q=who+covid+vaccination+statistics&rlz=1C5CHFA_enGR800GR800&oq=who+covid+vaccination+statistics&aqs=chrome..69i57j0i390l2j69i64.1570j0j15&sourceid=chrome&ie=UTF-8%20%E2%80%A6..

⁴ https://www.who.int/news/item/16-04-2021-global-advisory-committee-on-vaccine-safety-(gacvs)-review-of-latest-evidence-of-rare-adverse-blood-coagulation-events-with-astrazeneca-covid-19-vaccine-(vaxzevria-and-covishield)

⁵ Schultz NH, IH Sørvoll, AE Michelsen, LA Munthe, F Lund-Johansen, MT Ahlen, M Wiedmann, et al. 2021. “Thrombosis and Thrombocytopenia after ChAdOx1 nCoV-19 Vaccination”. The New England Journal of Medicine.

⁶ https://www.ema.europa.eu/en/news/astrazenecas-covid-19-vaccine-ema-finds-possible-link-very-rare-cases-unusual-blood-clots-low-blood

⁷ https://www.ema.europa.eu/en/news/astrazenecas-covid-19-vaccine-ema-finds-possible-link-very-rare-cases-unusual-blood-clots-low-blood

⁸ Mahase, Elisabeth. 2021. “AstraZeneca vaccine: Blood clots are “extremely rare” and benefits outweigh risks, regulators conclude”. BMJ. 373.

⁹ Tan BK, S Mainbourg, A Friggeri, L Bertoletti, M Douplat, Y Dargaud, C Grange, H Lobbes, S Provencher, and JC Lega. 2021. “Arterial and venous thromboembolism in COVID-19: a study-level meta-analysis”. Thorax.